Przetwórstwo: Znowu na plusie

Produkcja owoców i warzyw jest jednym z podstawowych sektorów naszego rolnictwa, posiadającym zarówno duży potencjał produkcyjny, jak i obiecujące perspektywy rozwoju. W produkcję zaangażowanych jest ok. 400 tys. gospodarstw. Pod względem zbiorów owoców i warzyw Polska jest w czołówce europejskiej, a w przypadku owoców miękkich nawet światowym liderem.

Wg tonażu nasz kraj wytwarza 11 proc. całej produkcji Unii Europejskiej. Istotną rolę odgrywa przetwórstwo owoców i warzyw, które zagospodarowuje ponad 60 proc. owoców. W przypadku warzyw rola przetwórstwa jest mniejsza, bo do przerobu trafia ok. 12-15 proc. zbiorów. Przetwory owocowe i warzywne stanowią blisko 8 proc. całej wartości sprzedaży przemysłu spożywczego - łączna produkcja wyniosła około 2,3 mln ton. Stanowią również ważną część eksportu produkcji żywności. Wartość eksportu owoców, warzyw i ich przetworów wzrosła w porównaniu z poprzednim rokiem aż o 25 proc. i osiągnęła najwyższy poziom w historii - 865 mln USD (ok. 30 proc. całości eksportu rolno-spożywczego). Najwyraźniejszy wzrost eksportu zaobserwowano w grupach: warzywa mrożone, koncentraty pomidorowe, ogórki konserwowe, dżemy i konserwy warzywne. Skutkiem tego wzrostu jest dodatnie saldo handlu zagranicznego.

Prosto z zamrażarki

Mrożone warzywa stanowią około 30 proc. całego rynku mrożonek - owoce 7 proc. Około 70 proc. konsumentów najchętniej wybiera mrożonki warzywne, natomiast mrożone owoce kupuje około 45 proc. osób. Polacy wolą mrożonki jednoskładnikowe, chociaż coraz większa podaż różnorodnych mieszanek sprawia, że wzrasta zainteresowanie tym produktem.

Według badań Pentora największą popularnością cieszą się wśród konsumentów takie warzywa, jak marchew, fasola szparagowa oraz kalafior. Wśród mrożonych owoców, zdecydowanie największą popularnością cieszą się truskawki, dalsze miejsca zajmują wiśnie, mieszanki wieloowocowe i śliwki.

Najpopularniejsza marka mrożonek owocowych to Hortex, który uzyskał aż 85 proc. wskazań badanych przez Pentor sprzedawców. Druga wymieniona marka - Nordis - została wskazana przez 11 proc. respondentów, a trzecia - Hortino, przez 10 proc. Inne popularne marki (wskazania powyżej 3 proc.) to Agram, Elbro i Chłodnia Olsztyn.

Słodycz ze słoiczka

Na segment słodkich przetworów owocowych składają się dżemy, konfitury, powidła, marmolady i owoce prażone. W ujęciu ilościowym dżemy zajmują ponad 70 proc. tego rynku, natomiast marmolady 10 proc., powidła 9 proc., konfitury 7 proc.

Na naszym rynku dominują dżemy z jednego gatunku owoców, chociaż coraz częściej producenci proponują smaki mieszane, głównie składające się z owoców leśnych - jeżyn, malin, poziomek i jagód. Coraz większą popularnością cieszą się dżemy z egzotycznych owoców.

Z badań Pentora wynika, że liderem pod względem sprzedaży w sklepach jest marka Łowicz (81 proc.wskazań), Jak w przypadku mrożonek, tak i tu drugą w kolejności markę dzieli od lidera ogromny dystans - Sorella (marka należąca do firmy Kotlin) uzyskała 14 proc. wskazań. Trzeci jest Krakus - 8 proc. Następne w kolejności wymieniano Andros (7 proc.) i Aro (7 proc.) oraz Międzychód, Pińczów, Stovit, Kotlin i Materne (po 4 proc. wskazań).

Wyciśnięta esencja

Rynek koncentratów warzywnych wykazuje stały wzrost. Wartość sprzedaży zwiększyła się w latach 1992-2001 ponad dziesięciokrotnie, również w ub.r. produkcja koncentratów i przecierów zwiększyła się i wyniosła około 50 tys. ton. Najważniejszym dla branży produktem jest koncentrat pomidorowy, który stanowi prawie 65 proc. całej produkcji, oraz koncentrat buraczkowy.

Najlepiej sprzedające się marki w sklepach o powierzchni do 400 m2, w kategorii koncentratów i przecierów to Pudliszki (54 proc.) oraz Łowicz (37 proc.). Inne popularne marki to Dawtona (14 proc.), Międzychód (12 proc.), Kotlin (9 proc.), Jamar (8 proc.) oraz Włocławek (6 proc.).

Konserwy również popularne

Również rynek konserw warzywnych wykazuje systematyczny wzrost. W sezonie 2002/2003 zanotowano wzrost produkcji z 77 tys. ton do 80 tys. Z ankiety Pentora wynika, że największą popularnością cieszą się produkty firmy Pudliszki (29 proc. wskazań), na drugim miejscu jest Bonduelle (22 proc.), a na trzecim Urbanek (13 proc.). Na kolejnych miejscach wymieniano następujące marki: Krakus (8 proc.), Rolnik (8 proc.), Kotlin (7 proc.), Kwidzyn, Motyl, Międzychód, Rębek (wszystkie - 5 proc. wskazań) oraz Jamar, Victus, Fructus, Łowicz (po 4 proc.).


Najważniejsi producenci przetworów owocowo-warzywnych:

-Hortex Holding SA
-Agros-Fortuna (Agros-Tarczyn, Agros-Łowicz oraz Agros-Białystok) jest właścicielem marek: Krakus, Łowicz, Fortuna, Karotka i Tarczyn.
-Zakład Przemysłu Owocowo-Warzywnego Kotlin, (należy norweskiego koncernu Orkla Foods)
-Stovit
-Bonduelle Polska (należy do francuskiego koncernu Bonduelle)
-Pudliszki SA (należą do koncernu Heinz) - po przejęciu Zakładów Spożywczych Wodzisław Śląski oraz Zakładów Przemysłu Owocowo-Warzywnego Międzychód firma stała się liderem na rynku dań gotowych
-Zakład Przetwórstwa Owocowo-Warzywnego Leżajsk Sp. z o.o. (pod marką Hortino)
-Rolnik
-Przedsiębiorstwo Przetwórstwa Spożywczego Motyl
-Urbanek
-Zakład Przetwórstwa Owocowo-Warzywnego Dawtona
-Victus
-Elbro
-Fructus
-Andros (producent francuski, właściciel marek Materne i Andros)
-Chłodnia Olsztyn Sp. z. o.o.
-Nordis Chłodnie Polskie Sp. z. o.o.

Wojciech Furmanek, prezes firmy Elbro:

- Uważam, wzrost eksportu polskiej żywności zawdzięczamy zarówno staraniom polskich producentów, jak i rosnacemu zainteresowaniu Zachodu nowymi produktami/smakami i kulturą krajów - nowych członków Unii. Nasza firma eksportuje do USA, ale intensywnie rozmawiamy z Niemcami i Wielką Brytanią, w Hiszpanii zaś "zainstalowaliśmy" agenta, który zbiera zamówienia na pierwszą dostawę. Zamierzamy zaatakować rynki unijne bez kompleksów, ale wynika to z tego, że w naszej kategorii produktów nie mamy w Europie konkurentów.