Rozmowa z Janem Skowronkiem, dyrektorem Instytutu Ekologii Terenów Uprzemysłowionych.
- Jaki jest cel działania Instytutu?
- Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych istnieje od 1972 roku, wtedy stanowił oddział Instytutu Ochrony Środowiska. Od 1992 r. jest samodzielną placówką badawczo-rozwojową podlegającą Ministrowi Środowiska i wypełniającą zadania z zakresu inżynierii i ochrony środowiska. Instytut ma zapewnić wsparcie badawcze, dać podstawy naukowe dla zarządzania środowiskiem, ale także prowadzi badania w dziedzinie inżynierii środowiska - dotyczą one głównie terenów poprzemysłowych i zurbanizowanych.
- Na czym polega działalność badawcza Instytutu?
- To, w czym specjalizuje się IETU, dotyczy zarządzania środowiskiem - a więc opracowujemy podstawy naukowe dla zarządzania środowiskiem, opiniujemy akty prawne, a także przygotowujemy propozycje nowych aktów prawnych, uczestniczymy w pracach legislacyjnych. Prowadzimy badania naukowe stanowiące podstawę do wypracowania nowych instrumentów i narzędzi dla realizacji polityki ekologicznej państwa. W ostatnim okresie kładziemy nacisk na styk środowisko a zdrowie. Oferuje też usługi na rzecz podmiotów lokalnych, jak przemysł, samorządy, zarząd województwa. Prowadzimy monitoring środowiska, proponujemy rozwiązania techniczne i organizacyjne w zakresie gospodarowania środowiskiem w gminie czy dotyczące procesów przemysłowych: zagospodarowanie odpadów, wód i ścieków, handel emisjami. Naszą specjalizacją są biotechnologie, a w szczególności fitoremediacja, czyli zastosowanie wybranych gatunków roślin do usuwania zanieczyszczeń z gruntów i wód. Metoda ta polega na wykorzystaniu zdolności niektórych roślin do usuwania z gleby takich metali ciężkich, jak rtęć, ołów czy kadm. Rośliny magazynują te pierwiastki w częściach nadziemnych – wtedy mamy do czynienia z fitoekstrakcją, bądź w części korzeniowej jest to tzw. fitostabilizacja zanieczyszczeń. W jednym i drugim przypadku efekt jest taki, że "uwięzione" zanieczyszczenia nie uczestniczą w dalszych przemianach środowiskowych. Warto dodać, że w przypadku wykorzystania np. wierzby, rośliny te mogą posłużyć jako dodatek do paliwa w elektrowniach konwencjonalnych.
Innym przykładem nisko kosztowej technologii oczyszczania zanieczyszczonych gruntów jest bioremediacja czyli wykorzystanie mikroorganizmów – bakterii, grzybów - do rozkładu zanieczyszczeń ropopochodnych. Technologię tę wdrożono w Rafinerii Czechowice-Dziedzice. W IETU opracowano także przewoźny bioreaktor, o pojemności ok. 6 m3, który może być przydatny w specyficznych sytuacjach, na przykład wywraca się cysterna z paliwem i gleba zostaje zanieczyszczona. Prowadziliśmy także badania nad zastosowaniem tego bioreaktora do usuwania z gruntów rozpuszczalników chlorowanych.
- Czy te technologie są już powszechnie stosowane?
- Trudno na razie mówić o powszechności, choć należałoby, gdyż biotechnologie są zdecydowanie tańsze niż inne techniczne metody usuwania zanieczyszczeń. Nasze technologie są na takim etapie, że możliwe jest ich wdrażanie w konkretnych przypadkach. Obecnie na przykład jesteśmy na etapie dyskutowania założeń projektu celowego z jednym z zakładów chemicznych, w którym chcemy zastosować metodę fitostabilizacji w końcowym etapie oczyszczania gleby z rtęci.
- Instytut bierze udział w wielu programach badawczych. Do największych należy Program Wieloletni "Środowisko a Zdrowie". Jakie są jego założenia i udział Instytutu w realizacji?
- Założenia programu wynikają z wytycznych unijnych. UE od dobrych kilku lat wskazuje na konieczność powiązania warunków środowiskowych z sytuacją zdrowotną, zarówno w skali mikro, jak i makro. IETU kilka lat temu uczestniczył w opracowaniu założeń do projektu “Środowisko i Zdrowie” a obecnie występuje w nim jako koordynator części środowiskowej.
W ramach tego programu współpracujemy z dwoma innymi instytutami: Instytutem Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego w Sosnowcu, który pilotuje część zdrowotną, oraz Głównym Instytutem Górnictwa, który realizuje część “akustyczną” - wpływ hałasu na zdrowie. Program jest realizowany w latach 2003-2005. Jego celem jest przygotowanie naukowych podstaw do stworzenia skutecznego systemu przeciwdziałania środowiskowym zagrożeniom zdrowia poprzez zintegrowanie działań zmierzających do ograniczenia zanieczyszczenia środowiska i eliminacji negatywnych skutków zdrowotnych. Prace IETU w tym Programie koncentrują się między innymi na włączaniu zagadnień zdrowia środowiskowego do strategii zrównoważonego rozwoju kraju oraz tworzeniu i wdrażaniu nowych instrumentów działań na rzecz środowiska i zdrowia bazujących na analizie ryzyka zdrowotnego i środowiskowego jako alternatywy systemu opartego na normatywach środowiskowych. Szczególnie ważne jest wprowadzenie nowych przepisów prawa zapewniających uwzględnianie kryteriów zdrowia w ocenach oddziaływania na środowisko.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz