Dla kogo europeistyka?

Mimo iż integracja europejska wkrótce stanie się faktem, kierunek „europeistyka” nie istnieje na polskich uczelniach. Jednak stopniowo zainteresowanie wiedzą o Europie i strukturach Unii Europejskiej wzrasta - świadczy o tym fakt, że coraz więcej uczelni wprowadza taką specjalność.

Jeszcze kilka lat temu były to wyłącznie studia podyplomowe, obecnie również licencjackie i magisterskie, dzienne i zaoczne. Najczęściej europeistykę „podczepia się” pod nauki polityczne, ekonomię, stosunki międzynarodowe czy historię. Wszystko zależy od profilu uczelni.

Czego uczą, jakie perspektywy zawodowe dają studia europeistyczne? Czy warto europeistykę studiować?

Uczelnie humanistyczne

Te szkoły wyższe starają się pokazać aspekt kulturowy i filozoficzny przynależności Polski do Europy. Np. Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie (UMCS) proponuje „europeistyczne studia filozoficzno-historyczne”, prowadzone przez Instytut Filozofii we współpracy z Instytutem Historii oraz Politologii. Według założeń, studia te dotyczą Europy jako szczególnej całości historycznej, kulturowej i intelektualnej, zaś w czasach współczesnych także politycznej. - Ich celem jest przygotowanie polskiej inteligencji humanistycznej do samodzielnego i twórczego działania w warunkach pogłębiającego się zjednoczenia Europy oraz perspektywy uczestnictwa Polski w UE – dowiadujemy się na UMCS.

Student decydujący się na naukę na tych studiach dostaje do dyspozycji następujące bloki tematyczne: historia Europy i Polski w szerokim europejskim kontekście, dzieje filozoficznej i intelektualnej tradycji kultury europejskiej, aktualne problemy związane z politycznymi, kulturowymi, ekonomicznymi i prawnymi aspektami integracji europejskiej oraz podstawowe problemy międzynarodowe współczesnego świata.

Z kolei Wyższa Szkoła Humanistyczna w Pułtusku proponuje studia europejskie na naukach politycznych. Specjalność realizowana jest na poziomie licencjackim i magisterskim. Na poziomie licencjackim rozpoczyna się na II roku; studenci zapoznają się z problematyką ogólnopolitologiczną oraz dziejami Europy, instytucjami politycznymi Unii Europejskiej, przemianami ustrojowymi w Europie Wschodniej, studiują prawo europejskie, w tym europejski system ochrony praw człowieka, analizują struktury bezpieczeństwa europejskiego, dyskutują o tradycjach etycznych Europy i demokracji europejskiej.

Na poziomie magisterskim omawiane jest funkcjonowanie rynku europejskiego i administracji państw Unii Europejskiej, ponadto jej polityka zagraniczna i wewnętrzna oraz proces podejmowania decyzji w Unii.

Ukończenie studiów umożliwia podjęcie zatrudnienia w instytucjach koordynujących obieg międzynarodowy, absolwenci uzyskują przygotowanie do pracy szczególnie w instytucjach europejskich, organizacjach międzynarodowych - politycznych i społeczno-gospodarczych oraz przede wszystkim w krajowych i zagranicznych agendach rządu polskiego.

Bardzo rozbudowane są studia europeistyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Prężnie działa tam Katedra Europeistyki, która oferuje różne formy kształcenia, m.in. uzupełniające studia magisterskie i licencjackie, studia licencjackie stacjonarne i zaoczne, studia podyplomowe. Przedmiotem studiów jest Europa rozumiana jako przestrzeń społeczno-kulturowa. Procesy społeczne, polityczne, ekonomiczne i kulturowe zachodzące w Europie stanowią przedmiot poszczególnych kursów. Z drugiej strony studia oferują specjalistyczną wiedzę o Unii Europejskiej i procesach integracyjnych, ze szczególnym uwzględnieniem procesu adaptacji do struktur UE naszego kraju. – Studia mają kształcić absolwentów charakteryzujących się zdolnością samodzielnego, krytycznego myślenia, analizowania i rozumienia zjawisk społecznych, politycznych i kulturowych – przekonują pracownicy katedry. – Tacy absolwenci znajdą się w korzystnym położeniu na szybko zmieniającym się rynku pracy. Nasi absolwenci będą mogli ubiegać się o pracę w powstających i rozwijających się w Polsce instytucjach współpracujących z Unią Europejską, a po przystąpieniu Polski do Unii będą mieli szansę pracy w jej instytucjach.

Uczelnie ekonomiczne

Studia europejskie na Akademii Ekonomicznej w Poznaniu są specjalnością należącą do nauk ekonomicznych. Tak jak każda inna specjalność ekonomiczna obejmują więc różnorodną problematykę makro- i mikroekonomiczną. Studenci kończący tę specjalność mają gruntowną wiedzę ekonomiczną z zakresu współpracy i handlu międzynarodowego, marketingu, zarządzania przedsiębiorstwami narodowymi i wielonarodowymi, finansów, bankowości i ubezpieczeń, rozwoju lokalnego i regionalnego, współpracy międzyregionalnej oraz polityki ekologicznej.

Specyfika nowej specjalności polega na rozpatrywaniu tych zagadnień również w kontekście standardów, wymagań, prawa, instytucji i funduszy funkcjonujących w Unii Europejskiej.

- Zainteresowanie tymi studiami jest coraz większe – informuje pracownica sekretariatu Nauk Ekonomicznych AE. – Absolwenci tej specjalności zyskują ogólną wiedzę nt. struktur europejskich, co powinno wystarczyć do pracy w samorządach, które przecież coraz częściej sięgają po środku unijne.

Studenci europeistyki na poznańskiej AE poznają wiele zagadnień związanych z funkcjonowaniem Wspólnoty Europejskiej. Oto niektóre przedmioty: Geograficzne i geopolityczne podstawy integracji europejskiej; Teoria i praktyka integracji międzynarodowej; Administracja państwowa i samorząd terytorialny w krajach europejskich; Polityka gospodarcza krajów i Wspólnot Europejskich; Polityka przemysłowa i rolna Unii Europejskiej; Polityka regionalna krajów i Wspólnot Europejskich; Polityka społeczna krajów i Wspólnot Europejskich; Prawo gospodarcze krajów i Wspólnot Europejskich; Zarządzanie przedsiębiorstwami narodowymi i wielonarodowymi

Tematyką europejską zainteresowani są także przedsiębiorcy. Chcą poznawać zachodnie metody zarządzania, a także sposoby korzystania z dotacji i programów pomocowych Unii Europejskiej. – O rosnącym zainteresowaniu specjalnością europeistyczną świadczy fakt, że za część naszych studentów płacą ich pracodawcy – mówi Czesława Żubrycka z Instytutu Stosunków Międzynarodowych Dolnośląskiej Wyższej Szkoły Edukacji. Semestr na tej uczelni kosztuje 2460 zł.

Czysto specjalistyczne zagadnienia proponuje Szkoła Główna Handlowa w Warszawie. Oto kilka wybranych przedmiotów: Business - government relations in the European context; Euromarketing; Europejska integracja walutowa; Integracja polityczna w Unii Europejskiej; Polityka ekologiczna Unii Europejskiej; Polityka strukturalna Unii Europejskiej; System prawny Unii Europejskiej; UE w gospodarce i polityce światowej; Współpraca w ramach UE w zakresie wymiaru sprawiedliwości, bezpieczeństwa i spraw wewnętrznych.

Cele nauki są jasno określone. I tak w folderze reklamującym studia na specjalizacji integracja europejska (co ciekawe, podpięte pod kierunek historia) Wyższej Szkoły Zarządzania Personelem czytamy: „Celem studiów jest wykształcenie specjalisty, który będzie potrafił w oparciu o wiedzę z zakresu prawa, finansów i organizacji instytucji europejskich pokierować działaniami organizacji gospodarczych i samorządowych mających na celu przygotowanie organizacji i rejonu do zadań związanych z procesem integracji. Osoba taka, znająca zasady prawa, finansowania, zarządzania projektami oraz lobbingu – będzie mogła skuteczniej niż działo się to do tej pory przygotowywać organizacje czy rejony m.in. do wykorzystania możliwości finansowania działań oferowanych przez UE”.

Na ukształtowanie nowoczesnego europejskiego menedżera stawiają w Wyższej Szkole Handlowej w Krakowie. Absolwent wykształcony na tamtejszych studiach europeistycznych ma być przygotowany do konkurowania na rynku UE, szczególnie w sektorze małych i średnich przedsiębiorstw.

Co ciekawe, nie wszystkie uczelnie potrafią przyciągnąć studentów na specjalnie dla nich tworzone nowe specjalności. Tak dzieje się w Wyższej Szkole Biznesu w Dąbrowie Górniczej, gdzie już dwa lata temu w ramach kierunku socjologia utworzono specjalność europeistyczną. Do tej pory europeistyka pozostaje tylko na papierze, gdyż brakuje wymaganych 15 studentów, by program mógł ruszyć. – W tym roku zgłosiło się dziesięć osób – informuje pragnąca zachować anonimowość pracownica WSB. – Mało brakowało, może uda się w przyszłym roku.

Europeistyka jest dziś w Polsce terminem, który może oznaczać wszystko i nic. Nieuregulowany status może być poważną przeszkodą w rozwoju tej dziedziny, która przecież powinna rozkwitać w perspektywie nieuniknionej integracji Polski z UE. Warto byłoby wyzwolić europeistykę spod władzy często przypadkowych kierunków nauczania i uczynić z niej samodzielną dyscyplinę ze ściśle określonym programem nauczania.

Adresy internetowe uczelni opisanych w artykule:

www.europeistyka.uj.edu.pl, www.hektor.umcsw.lublin.pl, www.ae.poznan.pl, www.sgh.waw.pl, www.wsb.edu.pl, www.wszp.edu.pl, www.wsh.krakow.pl, www.dswe.wroc.pl.